Historia cejlońskiej herbaty ma swój ścisły związek z kawą i zaczyna się w XIX wieku, ale sama herbata ma swoje początki w Chinach, jakieś 2700 lat p.n.e. skąd zawędrowała do wielu azjatyckich krajów, a w końcu, także na Cejlon.
Jak zaczyna się historia cejlońskiej herbaty?
Podobno już w XVII wieku Holendrzy podjęli pierwsze próby uprawy herbaty, ale historia tej cejlońskiej herbaty, którą pijemy dzisiaj, zaczyna się w XIX wieku, kiedy Cejlon był kolonią brytyjską. Wtedy jeszcze główną uprawą na wyspie była kawa, ale w koloniach brytyjskich zaczęto eksperymenty z uprawą herbaty, na którą rosło powoli zapotrzebowanie. Pierwsze nasiona przysłane z Indii, trafiły do Ogrodów Botanicznych Peradeniya (1839), gdzie posłużyły jako materiał badawczy. Kolejna partia (1842), trafiła do Nuwara Eliya, w celu sprawdzenia jak zachowują się sadzonki na dużych wysokościach.
W roku 1841 roku bracia Worms podjęli, zresztą całkiem udaną, próbę z sadzonkami sprowadzonymi z Chin. Uzyskane przez nich próbki herbaty okazały się znakomitej jakości, jednak z powodu zbyt wysokich kosztów produkcji przedsięwzięcie upadło. Bracia Worms skoncentrowali się na uprawie kawy, ponieważ był to okres boomu kawowego. Dopiero doświadczalna uprawa Jamesa Taylora stała się zaczątkiem tej znanej przez nas, cejlońskiej herbaty.
Jak James Taylor stał się ojcem herbaty na Cejlonie?
Jest rok 1852, na Cejlon przybywa James Taylor, młody Szkot, aby pracować na plantacji kawy Loolecondera, niedaleko Kolombo.
Na początku jego praca polega na oczyszczaniu plantacji z kamieni, sadzeniu kawy i budowie dróg dojazdowych. Jest pracowity, ambitny i stara się wyszukiwać nowe rozwiązania. W ciągu kilku lat staje się zarządcą dużej plantacji i zyskuje aprobatę właściciela do przeprowadzania badań nad nowymi uprawami.
Jego pierwszy udany eksperyment to uprawa drzewa cinchona (chinowiec), z którego kory produkuje się lek przeciwmalaryczny – chininę.
A kolejny to właśnie herbata. Pierwsze nasiona herbaty Assam bierze z Ogrodu Botanicznego Peradeniya, a sadzonki sadzi wzdłuż drogi.
Jego obserwacje są pomyślne, więc w 1867 roku obsadza ok. 8 hektarową, pierwszą działkę na Cejlonie, specjalnie przygotowaną pod uprawę herbaty. W ciągu kilku lat uczy się jak hodować sadzonki, ale także jak zbierać liście, a następnie je przetwarzać. To właśnie Taylor udoskonala technikę zbioru herbaty, zalecając zrywanie „dwóch listków i pączka”.
Na werandzie swojej chaty opracowuje również proces produkcji. Najpierw ręcznie skręca herbaciane liście, a następnie suszy w glinianym piecu. Aby zapewnić herbacie jak najlepszy smak wynajduje specjalną maszynę do kruszenia liści w celu uwolnienia z nich soków i enzymów.
Efekt jego pracy jest znakomity, a czas, w którym go osiągnął, nie mógł być lepszy, bo w 1869 roku liście kawy zaatakowała zaraza zwana „Niszczycielską Emily”. Wielu plantatorów kawy straciło dorobek całego życia. Niektórzy jednak zobaczyli w uprawie herbaty swoją nową szansę. Tak zaczęła się historia cejlońskiej herbaty.
A Taylor?
Mimo że poświęcił herbacie i pracy na jednej plantacji 40 lat swojego życia, to stał się ofiarą własnego sukcesu. Zmarł 2 maja 1892 roku, w wieku 57 lat, niedługo po tym, jak został zmuszony do rezygnacji z pracy na swej ukochanej plantacji. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Mahaiyawa w Kandy.
Urządzenia używane przez Jamesa Taylora można oglądać w Muzeum Ceylon Tea w Hantana, w pobliżu Kandy, gdzie znajduje się specjalny dział jemu poświęcony.
Muzeum jest otwarte od wtorku do soboty w godz. 8.30 do 15.45, w niedziele: 8.30 do 15.00, nieczynne w poniedziałki i święta.
